آزمايشگاه آكروديته افلاکبه اطراف خود که نگاه کنیم، بسیاری از وسایل را می‌بینیم که برای کار با آن‌ها نیاز هست که به جریان برق وصل شوند. یا حتی سیستم روشنایی ساختمان‌ها و مراکز نیاز به وسیله‌ای دارند که بتوانند به منبع انرژی متصل شوند.وسیله‌ای که باعث برقراری این ارتباط می‌شود، سیم است. در این نوشتار می‌خواهیم به معرفی انواع سیم و کاربرد آن بپردازیم.
ابتدا مروری داشته باشیم بر تاریخچه‌ی به وجود آمدن انواع سیم و بعد از آن به معرفی کاربردهای آن می‌پردازیم.
شروع استفاده از سیم برق به سال 1850 مربوط می‌شود. در آن زمان که به‌تازگی برق کشف شده بود از این سیم برای انتقال جریان برق به منظور روشنایی مکان‌های عمومی مثل ایستگاه‌های قطار و فانوس‌های دریایی استفاده می‌شد. اما به دلیل عدم وجود روکش خطرات ناشی از برق گرفتگی باعث از بین رفتن بسیاری از افراد شد.
با گذشت زمان در سال 1876 انواع سیم با نوعی روکش پلاستیکی از کائوچوی طبیعی به نام گوتاپرچا ساخته شد. یک‌سال پس از آن دانشمندان توانستند ماده‌ای به نام بالکیت بسازند که هم ارزان‌تر و سبک‌تراز گوتاپرچا بود و هم از آن برای ساخت اولین سیم 10 کیلو ولت که از سه رشته تشکیل شده بود استفاده کردند.
تاریخچه‌ی ساخت سیم در ایران نیز به سال 1282 بر می‌گردد، در آن زمان شخصی به نام محمد حسین امین الضرب که بعدها به او پدر برق ایران لقب دادند توانست سیم و کابل روکش‌دار را از کارخانه‌ای فرانسوی به نام CEEM به ایران وارد کند.
شاید برایتان جالب باشد کلمه‌ی سیم در زبان فرانسوی “س دوزم” گفته می‌شود، اما در ایران به همان نام سیم شناخته شده ماند. با گذشت زمان و نیاز شهرها به سیستم برق‌رسانی باعث شد تا سرمایه‌گذاران به جای واردات سیم به فکر روش ساخت آن افتادند و تا حد زیادی در این زمینه موفق بودند. تا جایی که امروزه این محصول به کشورهای مختلف صادر می‌شود.
سیم چیست؟
سیم وسیله‌ای است برای انتقال جریان الکتریکی از یک مکان به مکان دیگر. درست شبیه به انواع کابل.
این محصول در ابعاد و جنس‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شود. به طور کلی این محصول در دو نوع کلی تولید و به بازار ارائه می‌شود.
- سیم مسی
- سیم آلومینیومی
سیم‌های مسی دارای هادی جریان الکتریسیته از جنس مس هستند و سیم‌های آلمینیومی هادی از جنس آلمینیوم دارند. به طور کلی سیم مسی به دلیل اینکه خاصیت رسانای قوی‌تری دارد و کیفیت آن در مقایسه با سیم آلمینیومی بهتر است؛ در نتیجه قیمت بالاتری هم دارد. به همین دلیل امروزه سیم آلمینیومی جایگزین سیم مسی شده است.
در حالت کلی سیم‌ها به دو صورت روکش‌دار و بدون روکش در بازار یافت می‌شوند، سیم بدون روکش تنها از یک هادی جریان الکتریسیته تشکیل شده و سیم روکش‌دار علاوه بر هادی، یک عایق نیز دارد. امروزه سیم‌های مسی و آلمینیومی روکش‌دار کاربرد بیشتری نسبت به انواع بدون روکش آن‌ها دارند.
انواع سیم
سیم برق مفتولی:
این سیم از یک رشته تشکیل شده است. به سیم مفتولی، سیم خشک یا تک‌لایه نیز گفته می‌شود. از این محصول بیشتر در تابلوهای برق استفاده می‌شود. سیم برق مفتولی دارای ولتاژی بین 300 تا 500 ولت است. سیم برق مفتولی سطح مقطع متفاوتی دارد که از 1.5 تا 240 میلی‌متر ادامه دارد. سیم برق مفتولی نسبت به سایر انواع سیم مقاومت بیشتری در مقابل خوردگی و پوسیدگی دارد، و در مقایسه با سیم افشان قیمت کمتری دارد.
سیم برق افشان:
سیم برق افشان نسبت به سایر انواع سیم بسیار نرم و انعطاف‌پذیرتر است. از این رو در سیم‌کشی ساختمان استفاده می‌شود. سیم برق افشان همانند سیم مفتولی سطح مقطع متفاوتی دارد. ولتاژ این سیم نیز در بازه 300 تا 500 قرار دارد. پس این مورد را در خرید سیم افشان حتما مورد توجه قرار دهید.
سیم برق نیم افشان:
این نوع سیم انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به نوع افشان و مفتولی دارد و خواص ویژگی‌های آن بین سیم مفتولی و سیم افشان است.
سیم ارت:
این نوع سیم از جنس مس است و روکشی زرد و سبز رنگ دارد. سیم ارت به دلیل وجود مس بسیار خالص، نسبت به سایر انواع سیم مقاومت اهمی پایینی دارد اما وجود آن در سیم‌کشی یک مجموعه بسیار ضروری است و سبب افزایش امنیت سیستم ارتینگ آن مجموعه می‌شود.
سیم نایلون:
از دیگر انواع سیم، می‌توان سیم نایلون را نام برد که از چسبیدن دو سیم نازک ساخته شده است و بیشترین کاربرد را در صنعت ساختمان‌سازی دارد. سیم نایلون نسبت به سایر انواع سیم دارای قدرت ضعیفی است، بنابراین در صنعت کاربرد ندارد.
سیم لاکی:
سیم لاکی از کنار هم قرار گرفتن یک رشته هادی به همراه یک عایق بسیار نازک تشکیل شده است. این نوع سیم به دلیل حجم و ضخامت نازکی که دارد بیشترین کاربرد را در سیم پیچی موتور و یا ترانسفورماتورها دارد. به همین دلیل است که این سیم به سیم ترانس نیز خوانده می‌شود.
کاربرد انواع سیم
کاربرد سیم مفتولی
از سیم مفتولی در سیم‌کشی داخل تابلوهای برق و همین طور توزیع کننده‌ها استفاده می‌شود. از این سیم به دلیل ساختار خشک و غیرقابل انعطاف آن در داخل لوله‌ها و زیر گچ کاربرد دارد. همان‌طور که گفته شد استفاده از سیم مفتولی در صنعت و همین‌طور جهت سیم‌کشی ساختمان بسیار مناسب است.
کاربرد سیم برق افشان
از این سیم به دلیل انعطاف‌پذیری بالا نسبت به سایر انواع سیم در تأسیسات صنعتی و ساختمانی مثل سیم‌کشی داخل منازل، کلید اتصال و پمپ شناور داخل چاه استفاده می‌شود.
کاربرد سیم ارت
به طور کلی تمام تجهیزاتی که دارای جریان الکتریکی هستند نیازمند سیم ارت هستند که از نشتی جریان برق جلوگیری شود. به طور مثال سیم ارت لباس‌شویی، سیم ارت یخچال، سیم ارت در پریز، سیم ارت خودرو و… .
گاهی ممکن است در اثر عوامل مختلفی مثل پوسیدگی سطح عایق، له‌شدگی، ضربه، لخت بودن قسمتی از رسانا و رطوبت و … نشتی جریان برق به وجود آید و اگر این نشتی به بیرون دستگاه الکتریکی منتقل شود؛ به محض دست زدن به دستگاه دچار برق گرفتگی خواهید شد. تنها راه جلوگیری از این اتفاق استفاده از سیم ارت یا همان سیم اتصال به زمین است.
کاربرد سیم نایلون
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد سیم نایلونی کاربرد فراوانی دارند و از این‌رو در الکتریکی‌ها و بازار سیم به وفور یافت می‌شوند. بیشترین کاربرد آن در سیم‌کشی ساختمان‌های تجاری، اداری، دولتی و مسکونی است. اما نکته‌ی که باید به آن توجه داشت این است که از این سیم به دلیل ساختار نازک آن نسبت به دیگر انواع سیم در مکان‌هایی که فشار مکانیکی وجود دارد نباید استفاده شود.
کاربرد سیم لاکی
همان‌طور که گفته شد ساختار سیم لاکی به گونه‌ای است که حتی اگر تعداد زیادی از آن در کنار هم قرار گیرند و با هم برخورد داشته باشند هیچ‌گونه انفجار یا جرقه‌ای رخ نخواهد داد. به همین دلیل است که سیم لاکی در مقایسه با انواع سیم مصرف فراوانی دارد.
سیم لاکی در سیم پیچی موتور و بلندگوها کاربرد فراوانی دارد. خصوصاً در انواع موتورهای الکتریکی و ترانسفورماتورها که اساس کار آن‌ها نیرو الکترومغناطیس و همین سیم پیچ‌هاست، سیم لاکی جهت ایجاد نیرو الکترومغناطیس بسیار حائز اهمیت است.
مقاله کامل بررسی تفاوت های سیم و کابل رو از دست ندید!
