تلفن پشتیبانی:
۸۸۷۰۴۲۰۰
-۰۲۱
آنچه در این مطلب خواهید خواند
سیم یکی از ابتداییترین اجزای سیستمهای الکتریکی است، اما دنیای آن بهمراتب پیچیدهتر از چیزیست که در نگاه اول به نظر میرسد. از انتقال ساده جریان برق در خانه گرفته تا کاربردهای صنعتی و تخصصی. هر نوع سیم ویژگیها، ساختار و کاربرد خاص خود را دارد.
اگر قصد دارید با انواع سیم برق آشنا شوید، تفاوتهای آنها را بشناسید و سیم مناسب برای برقکشی ساختمان، سیستم ارت یا پروژههای صنعتی را انتخاب کنید، این مقاله افلاک برای شماست. در ادامه، با نگاهی جامع و دستهبندیشده، به معرفی انواع سیم برق ساختمان، ویژگیهای فنی، کاربردها و نکاتی برای انتخاب بهتر خواهیم پرداخت.همراه ما باشید تا با زبانی ساده و دقیق، وارد دنیای سیمها شویم و با شناخت درست، تصمیمگیریهای بهتری در پروژههای برقی داشته باشیم.
ایمنی برق ساختمان با سیم و کابل استاندارد افلاک
استفاده از سیم و کابل ساختمانی استاندارد، اولین گام برای ایمنسازی برق خانهها و آپارتمانهاست. افلاک الکتریک با ارائه انواع سیم و کابل ساختمانی باکیفیت، همراه مطمئن شما در اجرای برق ایمن و پایدار است.
سیم چیست؟
سیم مسیری است که برق از طریق آن از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل میشود. به زبان ساده، سیم برق یک رسانای فلزی است (اغلب از جنس مس یا آلومینیوم) که برای انتقال جریان الکتریکی در مدارها و سیستمهای برقی استفاده میشود. سیمهای مسی دارای هادی جریان الکتریسیته از جنس مس هستند و سیمهای آلومینیومی هادی از جنس آلومینیوم دارند. به طور کلی سیم مسی به دلیل خاصیت رسانای قویتر، کیفیت و قیمت بالاتری در مقایسه با سیم آلومینیومی دارد. به همین دلیل امروزه از سیمهای آلومینیومی بیشتر از سیمهای مسی استفاده میشود.
همچنین سیمها در دو نوع کلی لخت (بدون روکش) و روکشدار وجود دارند: نوع روکشدار، بهدلیل ایمنی بیشتر، در برقکشی ساختمانها، لوازم برقی و مدارهای روشنایی بیشترین کاربرد را دارد.
ممکن است سیم و کابل در ظاهر شبیه باشند، اما این دو تفاوتهایی با هم دارند. کابلها اغلب از چند سیم تشکیل شدهاند که درون یک روکش محافظ قرار گرفتهاند. اگر میخواهید با تفاوت سیم و کابل بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم مقاله بررسی کامل انواع تفاوت های سیم و کابل را بخوانید.
تاریخچه پیدایش سیم برق
تاریخچه پیدایش سیم برق به حدود سال ۱۸۵۰ میلادی بر میگردد؛ زمانی که از اولین نمونههای سیم برای انتقال جریان الکتریکی در مکانهای عمومی مانند ایستگاههای قطار و فانوسهای دریایی استفاده میشد. این سیمها بدون روکش عایق بودند و همین موضوع باعث بروز خطرات جدی مانند برقگرفتگی و آتشسوزی میشد.
در سال ۱۸۷۶، برای اولین بار سیمهایی با روکش پلاستیکی از جنس کائوچوی طبیعی (گوتاپرچا) تولید شدند. یک سال بعد، مادهای به نام بالکیت معرفی شد که نسبت به گوتاپرچا ارزانتر و سبکتر بود. این پیشرفت زمینهساز ساخت اولین سیم ۱۰ کیلوولت سهرشتهای شد؛ نقطه عطفی در توسعه صنعت برق.
در ایران، ورود سیمهای روکشدار به سال ۱۲۸۲ شمسی برمیگردد. محمدحسین امینالضرب، که بعدها به پدر برق ایران مشهور شد، برای اولین بار این نوع سیم را از کارخانه فرانسوی CEEM وارد کشور کرد. با افزایش نیاز شهرها به برقرسانی، بهمرور تولید داخلی سیم برق آغاز شد. امروز، ایران نهتنها تولیدکننده انواع سیم و کابل است، بلکه در حوزه صادرات به کشورهای منطقه نیز فعال است.
انواع سیم برق بر اساس کاربرد، ساختار و جنس رسانا
سیم برق انواع مختلفی دارد که بسته به نوع کاربرد، ساختار فیزیکی و جنس هادی داخلی طبقهبندی میشود. شناخت این دستهبندیها برای انتخاب صحیح سیم در پروژههای ساختمانی، صنعتی یا حتی سیمکشی داخلی ساختمان ضروری است.
1- انواع سیم از نظر کاربرد
سیم ساختمانی (سیم نصب ثابت)
- کاربرد: برقکشی داخلی ساختمانها، روشنایی، کلید و پریز
- ویژگی: دارای روکش مقاوم، اغلب از نوع افشان یا مفتولی
- مثال: سیمهای NYM ،NYA
سیم ارت (سیم اتصال به زمین)
این نوع سیم از جنس مس است و روکشی زرد و سبز رنگ دارد. سیم ارت به دلیل وجود مس بسیار خالص، نسبت به سایر انواع سیم برق ساختمان مقاومت اهمی پایینی دارد اما وجود آن در سیمکشی یک مجموعه بسیار ضروری است و سبب افزایش امنیت سیستم ارتینگ میشود.
به طور کلی تمام تجهیزاتی که دارای جریان الکتریکی هستند نیازمند سیم ارت هستند که از نشتی جریان برق جلوگیری شود. به طور مثال سیم ارت لباسشویی، سیم ارت یخچال، سیم ارت در پریز، سیم ارت خودرو و… .
گاهی ممکن است در اثر عوامل مختلفی مثل پوسیدگی سطح عایق، لهشدگی، ضربه، لخت بودن قسمتی از رسانا و رطوبت و … نشتی جریان برق به وجود آید و اگر این نشتی به بیرون دستگاه الکتریکی منتقل شود؛ به محض دست زدن به دستگاه دچار برق گرفتگی خواهید شد. تنها راه جلوگیری از این اتفاق استفاده از سیم ارت یا همان سیم اتصال به زمین است.
- کاربرد: انتقال جریان نشتی برق به زمین برای ایمنی افراد و تجهیزات
- ویژگی: اغلب بدون روکش، مسی و سبز/زرد رنگ
سیم صنعتی
- کاربرد: دستگاهها، تابلوهای برق صنعتی، محیطهای پرفشار یا با نویز بالا
- ویژگی: مقاوم در برابر حرارت، مواد شیمیایی یا تداخل مغناطیسی (شیلددار)
سیم کنترل و فرمان
- کاربرد: سیستمهای اتوماسیون، کنترل موتور و تابلو برق
- ویژگی: چند رشتهای، دارای شمارهگذاری و گاهی شیلددار
2- انواع سیم از نظر ساختار
سیم مفتولی (Solid Wire)
این سیم از یک رشته تشکیل شدهاست. به سیم مفتولی، سیم خشک یا تکلایه نیز گفته میشود. از این محصول بیشتر در تابلوهای برق استفاده میشود. سیم برق مفتولی دارای ولتاژی بین 300 تا 500 ولت است. سیم برق مفتولی سطح مقطع متفاوتی بین 1.5 تا 240 میلیمتر دارد.
سیم برق مفتولی نسبت به سایر انواع سیم مقاومت بیشتری در مقابل خوردگی و پوسیدگی دارد و در مقایسه با سیم افشان قیمت کمتری دارد. این سیم به دلیل ساختار خشک و غیرقابل انعطاف آن در داخل لولهها و زیر گچ کاربرد دارد. استفاده از سیم مفتولی در صنعت و همینطور جهت سیمکشی ساختمان بسیار مناسب است.
- ساختار: تکرشتهای و نسبتاً خشک
- کاربرد: نصبهای ثابت و داخلی، مانند داخل تابلوهای برق و توزیع کنندهها
- مزایا: نصب آسان در مسیر مستقیم، مقاوم در برابر آسیب مکانیکی
- معایب: خمپذیری کم
سیم افشان (Stranded Wire)
سیم برق افشان نسبت به سایر انواع سیم برق نرمتر و انعطافپذیرتر است و در سیمکشی ساختمان کاربرد دارد. سیم افشان مانند سیم مفتولی سطح مقطع متفاوتی دارد. ولتاژ این سیم نیز در بازه 300 تا 500 قرار دارد. پس این مورد را در خرید سیم افشان حتما مورد توجه قرار دهید.
- ساختار: تشکیلشده از چندین رشته نازک
- کاربرد: داخل لوله برق، فضاهای انعطافپذیر، تأسیسات صنعتی و ساختمانی مثل سیمکشی داخل منازل، کلید اتصال و پمپ شناور داخل چاه
- مزایا: انعطافپذیری بالا، نصب آسان در مسیرهای پیچخورده
- معایب: افت ولتاژ کمی بیشتر نسبت به مفتولی
سیم نیمهافشان (Flexible Solid)
این نوع سیم انعطافپذیری بیشتری نسبت به نوع افشان و مفتولی دارد و ویژگیهای آن بین سیم مفتولی و سیم افشان است.
- ساختار: بین افشان و مفتولی
- کاربرد: ترکیبی از شرایط بالا، نصب نسبتاً ثابت با اندکی انعطاف
سیم نایلون
سیم نایلون از چسبیدن دو سیم نازک ساخته شدهاست و بیشترین کاربرد را در صنعت ساختمانسازی دارد. سیم نایلون نسبت به سایر انواع سیم برق ساختمان دارای قدرت ضعیفتری است، بنابراین در صنعت کاربرد ندارد.
بیشترین کاربرد سیم نایلون در سیمکشی ساختمانهای تجاری، اداری، دولتی و مسکونی است. از این سیم به دلیل ساختار نازک آن نسبت به سایر سیمها نباید در مکانهایی که فشار مکانیکی وجود دارد، استفاده کرد.
سیم لاکی
سیم لاکی از کنار هم قرار گرفتن یک رشته هادی به همراه یک عایق بسیار نازک تشکیل شدهاست. این نوع سیم به دلیل حجم و ضخامت نازک، بیشترین کاربرد را در سیم پیچی موتور یا ترانسفورماتورها دارد. به همین دلیل است به آن سیم ترانس نیز گفته میشود.
ساختار سیم لاکی به گونهای است که حتی اگر تعداد زیادی از آن در کنار هم قرار گیرند و با هم برخورد داشته باشند هیچگونه انفجار یا جرقهای رخ نخواهد داد. به همین دلیل سیم لاکی در مقایسه با سایر سیمها مصرف فراوانی دارد.
سیم لاکی در سیم پیچی موتور و بلندگوها کاربرد فراوانی دارد. بهخصوص در انواع موتورهای الکتریکی و ترانسفورماتورها که اساس کار آنها نیرو الکترومغناطیس و همین سیم پیچهاست.
3- انواع سیم از نظر جنس رسانا
سیم مسی
- ویژگی: رسانایی بالا، مقاوم در برابر خوردگی، عمر طولانی
- کاربرد: ساختمان، صنعت، برقکشیهای حساس
- مزایا: بهترین گزینه از نظر کیفیت
- نکته: قیمت بالاتر نسبت به آلومینیوم
سیم آلومینیومی
- ویژگی: سبکتر، ارزانتر
- کاربرد: برقکشی ارزان قیمت یا انتقال در فواصل طولانی
- معایب: مقاومت بالاتر، گرم شدن بیشتر، نیاز به اتصالات مخصوص
| نوع سیم | انعطافپذیری | کاربرد اصلی | مناسب برای صنعت |
| مفتولی | کم | تابلو برق، سیمکشی زیر گچ | بله |
| افشان | زیاد | برقکشی داخلی، تأسیسات ساختمانی | بله |
| نیمهافشان | متوسط | کاربردهای ترکیبی | بله |
| ارت | کم | ایمنی سیستم برق | بله |
| نایلونی | زیاد | سیمکشی ساده ساختمان | خیر |
| لاکی | بسیار کم | سیمپیچی موتور، ترانسفورماتور | بله |
انواع سیم برق در یک نگاه؛ آنچه در این مقاله گفته شد
در این مقاله با مفهوم سیم برق، تاریخچه پیدایش آن، انواع سیمها از نظر ساختار، جنس و کاربرد، و تفاوت آن با کابل آشنا شدیم. دیدیم که هر نوع سیم، بسته به شرایط و نیاز پروژه، کاربرد خاص خود را دارد:
- سیم مفتولی برای نصبهای ثابت و صنعتی
- سیم افشان برای سیمکشی داخلی ساختمان
- سیم ارت برای ایمنی و اتصال به زمین
- و سیمهایی مثل نایلونی یا لاکی که کاربردهای خاص دارند
اگر در حال برقکشی خانه یا پروژهای صنعتی هستید، قبل از خرید حتماً به عواملی مثل ولتاژ مورد نیاز، انعطافپذیری، نوع مصرف، و محل نصب سیم توجه کنید.
اگر هنوز مطمئن نیستید کدام نوع سیم مناسب پروژه شماست، پیشنهاد میکنیم مقاله بهترین سیم برای برقکشی ساختمان را هم مطالعه کنید یا با مشاوران ما در افلاک الکتریک تماس بگیرید.
افلاک، پیشرو در تامین سیم و کابل با کیفیت
افلاک الکتریک با سالها تجربه و بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین، انواع سیم و کابل استاندارد و مطمئن را برای پروژههای شما تامین میکند. برای دیدن محصولات متنوع ما، به فروشگاه سیم و کابل افلاک مراجعه کنید.
سوال های پرتکرار
سیم برق چیست؟ چه کاربردی دارد؟
سیم برق یک هادی فلزی (مس یا آلومینیوم) است که جریان الکتریسیته را بین تجهیزات الکتریکی منتقل میکند. از این سیم در برقکشی ساختمان، صنعت، تجهیزات خانگی و تابلوهای برق استفاده میشود.
تفاوت سیم و کابل چیست؟
سیم از یک یا چند رشته فلزی تشکیل شده و سادهتر است، در حالی که کابل مجموعهای از چند سیم عایقشدهاست که در یک روکش مشترک قرار دارند. کابلها برای انتقال برق در مسیرهای طولانیتر و ایمنتر کاربرد دارند.
تفاوت سیم افشان یا مفتولی؟
سیم افشان انعطافپذیرتر است و برای مسیرهای پرپیچوخم و نصب داخل ساختمان مناسب است. در حالی که سیم مفتولی برای نصبهای ثابت و تابلو برق بهدلیل پایداری بیشتر استفاده میشود.
سیم ارت چه رنگی است و چرا مهم است؟
سیم ارت اغلب دارای روکش سبز یا زرد است و نقش آن تخلیه جریانهای نشتی برق به زمین است. استفاده از آن در لوازم برقی برای جلوگیری از برقگرفتگی الزامی است.
