کابل‌های برق اصلی‌ترین واسطه‌های اتصال و انتقال جریان برق محسوب می‌شوند و لازم است که با مشخصات كابل‌ها و كاربرد آنها آشنايي پیدا کرد. در این مقاله پیش از آنکه به سایز کابل برق پرداخته‌شود، توضیحات کوتاهی راجع به انواع و ویژگی‌های مختلف کابل نسبت به کاربرد آن، ارائه شده‌است.
کابل‌ها از در کنار هم قرار گرفتن چند رشته سیم که هریک شامل هادی و لایه عایق می‌باشند به وجود می‌آید و می‌توانند به خوبی انتقال و جا‌به‌‍جایی جریان برق را انجام دهند.
دسته بندی کابل برق
دسته بندی کابل برق به فاکتورهای متفاوتی بستگی دارد، مثلا کابل برق تک فاز با چند فاز و یا سایر موارد باهم تفاوت های زیادی دارند که به برخی از آن ها اشاره کردیم :
⦁ انواع هادی‌های استفاده‌شده
⦁ سطح مقطع
⦁ سطح ولتاژ
⦁ جنس عایق و روکش
⦁ گروه هادی به‌کار رفته
⦁ نوع ساختار و لایه حفاظتی در صورت وجود
برای مثال کابل‌ها از نظر سطح ولتاژ به سه دسته: کابل فشار ضعیف (LV) برای مصارفی همچون کابلکشی ساختمان و منازل، کابل فشار متوسط (MV) برای مصارف صنعتی و کابل فشار قوی (HV)تقسیم بندی می‌شوند که باید با توجه به سطح ولتاژ جاری سیستم و تجهیزات، کابل مورد نظر خود را از هر دسته بندی با ساختار منحصر به فرد انتخاب کنید.
نکات مهم در انتخاب کابل مناسب
برای انتخاب سایز کابل برق بايد به نكات زير توجه شود :
⦁ جريان مصرفي تحت هيچ شرايطي نباید از جريان مجاز كابل بيشتر شود.
⦁ از آنجا كه تعويض كابل غالباً با هزينه سنگين همراه است، لذا افزايش جريان ناشي از طرح توسعه آينده در نظر گرفته‌شود.
⦁ افت ولتاژ كابل از حد مجاز بیشتر نشود.
⦁ سطح مقطع كابل (و در نتيجه قيمت آن) با توجه به تلفات الكتريكي، تا حد ممكن مقرون به صرفه باشد.
⦁ انتخاب كابل با پوشش مناسب، با توجه به شرايط محيطی (هواي آزاد، زير خاك، حرارت و برودت و غيره) صورت پذيرد.
شاید برای شما جالب باشد مقایسه کابل گرد و تخت را هم از اینجا بررسی کنید!
نحوه سایز بندی کابل برق
کابل‌های الکتریکی قادر هستند تا حد مشخصی شدت جریان برق را تحمل کنند و این عبارت به این معناست که بارِ روی آنها، باید با سایز و مشخصاتی که دارند، سازگار باشد. مکان و کاربرد مورد نظر کابل می‌تواند در انتخاب ما نقشی اساسی داشته باشد. در ادامه با نحوه نامگذاری انواع سایز کابل برق بیشتر آشنا خواهیدشد.
بر روی کابل‌ها علاوه بر اینکه اطلاعات مربوط به تعداد رشته و سطح مقطع محصول قید شده، اطلاعات دیگری مبنی بر نام و علامت تجاری سازنده، علامت استاندارد، کد مشخصه محصول در استاندارد (به اطلاعات ساختاری از قبیل جنس هادی، عایق، غلاف، شیلد و … اشاره دارد)، حک شده‌است که دانستن آنها لازمه انتخاب و خرید کابل مورد نظر می‌باشد.
نحوه‌ی نامگذاری سایز سیم و کابل به شرح ذیل می باشد :
سطح مقطع نامی هادی × تعداد رشته سیم
بطور مثال کابل 2.5×3 دارای سه رشته با سطح مقطع mm2 2.5 می‌باشد.
در صورتی که کابل مورد نظر 3 فاز باشد، عددی دیگر وجود دارد که مشخص کننده رشته نول می‌باشد.
سطح مقطع نامی هادی نول + سطح مقطع نامی هادی فاز × تعداد رشته سیم فاز
مانند کابل 70+ 150 × 3 که از سه هادی با سطح مقطع mm2 150 با کاربرد فاز و یک هادی با سطح مقطع mm2 70 برای نول تشکیل شده است.
سایز کابل برق رابطه‌ای مستقیم با ظرفیت جریانی آن دارد به همین دلیل توجه به روش‌های رایج سایز بندی و اطلاعات مربوط به هر کدام می‌تواند در انتخاب درست سیم و خرید بهتر تاثیر مثبت بگذارد در واقع همانطور که مشاهده می‌کنید مطابق فرمول مقاومت اهمی R = ρ × رابطه میان سطح مقطع (A) و مقاومت (R) معکوس است؛ یعنی هر چه قدر سطح مقطع یک رسانای الکتریسیته بیشتر باشد، مقاومت اهمی آن در واحد طول کمتر بوده و توانایی عبور جریان بالاتری را دارد. شاید همین موضوع بهانه‌ای مناسب باشد تا مطابق استاندارد IEC از سطح مقطع هادی سیم برق برای سایز بندی آن استفاده گردد. یکا یا واحد اندازه‌گیری سطح مقطع سیم، میلی متر مربع است.
در صورتی که مقاومت اهمی بیشتر از حد استاندارد باشد باعث افزایش حرارت، آتش سوزی و تلفات جریان می‌گردد که این امر موجب میشود سیستم مصرف‌کننده به توان مورد نیاز دست پیدا نکند و با راندمان کامل خود کار نکند و در نتیجه کاهش طول عمر مصرف‌کننده را به همراه دارد.
بطور کلی برای تعیین و انتخاب سطح مقطع مناسب کابل به نکات زیر می بایست دقت کرد:
⦁ تأثیر دمای محیط
دمای محیط یکی از عوامل مهمی است که سطح مقطع کابل را تحت تأثیر قرار می دهد و پیش از خرید کابل برق و انتخاب سایز کابل برق، باید مورد توجه قرار بگیرد.
⦁ جریان بار
رابطه سطح مقطع کابل و جریان مجاز، مهم ترین نکته‌ای است که باید به آن توجه کرد. جریان بار در یک سیستم، همواره باید کمتر از حداکثر جریان مجاز هادی سیم و کابل باشد.
⦁ مقاومت اهمی
میزان مس به کار رفته در هادی سیم و انواع کابل برق و میزان خلوص آن، بر روی مقاومت سیم و کابل تأثیر می‌گذارد. میزان مقاومت با جریان سیم نیز رابطه دارد.
⦁ افت ولتاژ
میزان افت ولتاژ باید همواره کمتر از مقدار افت ولتاژ مجاز و توصیه شده باشد.
⦁ طول کابل
هرچه طول کابل بیشتر باشد، احتمال افت ولتاژ کابل در مسافت نیز بیشتر میشود. در نتیجه جریان مجاز کاهش پیدا می‌کند.
پس از شناخت عوامل تاثیر گذار بر انتخاب سایز کابل برق متناسب با کاربرد مورد نظر، شما می‌توانید نسبت به خرید آن اقدام نمایید در زمان خرید توجه به برند کابل علاوه بر موارد نام برده، حائز اهمیت می‌باشد. در این خصوص می‌توانید با کارشناسان مجموعه افلاک الکتریک خراسان جهت مشاوره و راهنمایی در خصوص انتخاب سایز کابل مناسب با کاربرد مورد نظر، ارتباط برقرار کنید.
همه چیز درباره کابل برق تک فاز!
